Zonnebescherming naar huidtypen: zo kies je de optimale bescherming voor je huid

Over het algemeen geldt dat hoe lichter je huid is, hoe hoger de SPF van je zonnebrandcrème moet zijn. Er is een direct verband tussen het melaninegehalte van je huid en jouw natuurlijke huidskleur.

Het huidpigment melanine biedt jouw huid bescherming tegen zonnebrand. Als het melaninegehalte hoger wordt, neemt ook de bescherming tegen de zon toe. Wie een donker huidtype heeft, profiteert van een bovengemiddelde zelfbeschermingstijd van de huid in tegenstelling tot wie een lichtere huidskleur heeft. Dan is er sprake van een een lagere hoeveelheid melanine.

Door een huidtypetest te doen kun je de zonnebrandcrème beter op de eigenschappen van je huid afstemmen. Sinds 1975 wordt hiervoor de schaal van de Amerikaanse dermatoloog Thomas B. Fitzpatrick gebruikt die een onderverdeling maakt in zes huidtypen. Houd er echter rekening mee dat er soepele grenzen gelden bij het bepalen van je huidtype. Laat je bij twijfel daarom altijd adviseren door een professionele dermatoloog.

De indeling in zes huidtypen is gebaseerd op laboratoriummetingen en enquêtes met proefpersonen. De volgende tabel biedt je een overzicht van de onderverdeling:

Deze indeling kan echter niet bij kinderen worden aangehouden. Hun huid is over het algemeen bijzonder gevoelig voor licht en zeer dun. Bij kinderen zijn het vermogen tot pigmentatie en de huideigen afweermechanismen nog onvoldoende ontwikkeld en gevormd. Ongeacht het huidtype loopt hun huid daarom altijd veel risico bij blootstelling aan de zon. Pas als ze de tienerleeftijd bereiken is de zelfbescherming optimaal.

Bepaalde kenmerken kunnen je helpen om je huidtype te bepalen en de zonnebescherming hierop aan te passen. De kleur van je ogen en haar is vaak niet de doorslaggevende factor. Vooral mensen met een relatief lichte huid moeten in eerste instantie kijken of ze snel bruin worden in de zon.

Zomersproetjes en een snelle verbranding door de zon zijn net als rode of blonde haren de typische kenmerken van het zeer lichte huidtype 1. De huidtype wordt nauwelijks of niet bruin. De zelfbeschermingstijd in de zon ligt daardoor onder de 15 minuten. In deze situatie heb je in de zomer altijd een zonnebrandcrème nodig met minstens een bescherming van SPF 50. Bovendien moet je juist in de zomer zo veel mogelijk in de schaduw verblijven. Rond het middaguur loop je de grootste kans om te verbranden. Als je toch in de zon verblijft, draag dan het beste een zonnehoed en lichte kleding.

Ook bij het lichte huidtype 2 zijn zomersproetjes een klassiek kenmerk. De huid wordt maar een beetje bruin en de haren zijn meestal blond, lichtbruin of donkerbruin. Bij dit huidtype kun je uitgaan van een zelfbeschermingstijd van 10 tot 20 minuten. Als de huid nog niet licht is voorgebruind, is het vaak verstandig om een zonnebrandcrème met SPF 50 te gebruiken. Na een week vakantie of bij een lagere uv-index dan gemiddeld volstaat soms factor 30.

Dit huidtype met een gemiddeld lichte kleur is vaak in staat om relatief snel bruin te worden. Kenmerkend voor dit type zijn bruine en donkerblonde haren. Hoewel je met dit huidtype vergeleken met de twee lichtere huidtypen zelden bang hoeft te zijn dat je verbrandt, blijft bescherming tegen de zon belangrijk. Bij een zelfbeschermingstijd van maximaal een halfuur is zonder voorgebruinde huid meestal een SPF 30 aan te raden.

Wie een bruinachtig huidtype 4 heeft, wordt snel bruin en verbrandt zelden. Bruine of zwarte haren zijn kenmerkend voor dit type. De zelfbeschermingstijd ligt bij deze huid op circa 30 tot 40 minuten. Als je dit huidtype hebt en een zonnebrandcrème kiest, ga in de zomer dan in ieder geval voor een SPF van minimaal 20.

Als je huidtype 5 hebt, wordt je huid zeer snel bruin. De haren van mensen van dit type zijn vaak diepbruin of zwart. De zelfbeschermingstijd van de huid ligt rond de 60 minuten en zonnebrand is daardoor echt uitzonderlijk. Toch mag je de uv-belasting van de zon niet onderschatten. Gebruik zonnebrandcrèmes met SPF 10 of 20 om zeker te zijn dat je goed bent beschermd. Als je veel tijd in de zon doorbrengt, kan dit ook een SPF 30 zijn. Verder is het belangrijk dat je jouw huid na het zonnebaden verzorgt met aftersunproducten. Zo breng je de vochthuishouding van je huid weer op peil.

Het zeer donkere huidtype 6 heeft soortgelijke kenmerken als die van huidtype 5. Uitgebreid zonnebaden levert je niet veel op. De huid wordt nauwelijks bruiner. Je hebt dan ook alleen zeer zelden last van zonnebrand. Dit betekent niet dat je geen basisbescherming meer nodig hebt. Zonnebrandcrèmes met SPF 10 of 15 zijn een goede keuze. Denk er wel aan om ook op je lippen of handpalmen uv-bescherming aan te brengen, omdat deze delen gevoelig zijn voor de zon.

Naast je huidtype is de uv-index het tweede criterium dat net zo veel invloed heeft op de tijd die je huid zichzelf kan beschermen in de zon. Deze waarde is ook wel bekend onder de afkorting UVI. De uv-index geeft je dagelijks voor verschillende locaties de verwachte intensiteit van de zon. Hoe intensiever de zon volgens de index schijnt, hoe beter je jouw huid moet beschermen. De uv-index is dus een handig hulpmiddel bij de keuze van een zonnebrandcrème met de bijpassende SPF.

Vooral de volgende eigenschappen van de locatie en de weersomstandigheden zijn van invloed op de uv-index:

• exacte tijdstip van de dag
• huidige mate van bewolking
• reflecties door sneeuw of zand
• staat van de ozonlaag
• geografische hoogte en breedte

Zolang de uv-index rond de 1 ligt, is er slechts een klein gezondheidsrisico. De UVI-schalen gaan echter tot de waarde 11+ die waarschuwt voor een ontzettend hoog gezondheidsrisico. Bij een bovengemiddelde uv-index moet je niet meer alleen afgaan op de algemene informatie over bescherming tegen de zon op basis van huidtypen.

Bij twijfel is het altijd aan te bevelen om voor een zonnebrandcrème met een hogere SPF te gaan en extra maatregelen te nemen om je tegen de zon te beschermen. Als er wolken zijn, wil dat niet zeggen dat het veilig is, want vaak dringt tot wel 50% van de uv-straling door de bewolking heen. De zonkracht wordt dagelijks gemeten door het RIVM en ook bijvoorbeeld het KNMI geeft aan wat de huidige uv-index is.

Als je de SPF van je zonnebrandcrème met de zelfbeschermingstijd van de huid vermenigvuldigt, heb je een goed richtpunt. De uitkomst van deze berekening komt normaal gesproken overeen met het aantal minuten dat je naar verwachting beschermd bent in de zon. Bij het berekenen van deze beschermingstijd moet je de actuele uv-index en je huidtype niet vergeten voor de zonnebescherming. Pas je persoonlijke zelfbeschermingstijd hierop aan. Om in de vastgestelde tijd zonnebrand te voorkomen, moet je je regelmatig opnieuw insmeren.